Australia
Australia, to najmłodszy kraj winiarski, który błyskawicznie wywalczył sobie ważną pozycję na światowych rynkach, którego tempo rozwoju przekracza wszelkie, najbardziej nawet optymistyczne założenia, którego po prostu, tak ze względu na skalę produkcji jak i na jakość win pominąć nie można.
Pierwsze krzewy posadzili tu w roku 1788 angielscy imigranci w okolicach Sydney. Rozwój winnic wydatnie popierały kolejne rządy pragnące aby Australia stała się głównym dostawca win na rynek brytyjski. Stad od początku prowadzono poważne badania zarówno nad wyszukiwaniem najbardziej sprzyjających terenów pod uprawę, jak i doboru najlepszych odmian. I choć pierwsze krzewy sprowadzono z Brazylii i Południowej Afryki, dość szybko podjęto prace nad sprowadzaniem i adaptacja najlepszych odmian europejskich, przede wszystkim francuskich.
Wśród pionierów winiarstwa przewija się wiele nazwisk, wszyscy jednak podkreślają ogromne zasługi Jamesa Busby, który w roku 1829, na zlecenie rządu wyselekcjonował i sprowadził do Australii ponad dwadzieścia tysięcy krzewów różnych odmian. Od winnicy Busby,ego, założone w 1832 r. w dolinie Hunter zaczęła się wielka przygoda Australijczyków z winem. Właśnie w XIX wieku powstało większość z firm, decydujących o kształcie australijskiego winiarstwa, takich jak: Wyndham, Orlando, Hardy’s, Penfolds, Lindemans czy Brown Brothers.
Co ciekawe początkowo, głównymi produktami australijskich winnic były wina wzmacniane, podobne do porto, odnoszące błyskawiczne sukcesy na rynku angielskim. Jeszcze na początku lat sześćdziesiątych wina wzmacniane stanowiły ponad 70% produkcji. W skali światowej takie wina to jednak produkt niszowy, nie dający szans na spektakularny rozwój. Klienci szukali przede wszystkim win stołowych, nadających się do codziennych posiłków, dobrych, niezbyt drogich, a jednocześnie przyjaznych, przystępnych dla początkujących nawet konsumentów. I tu australijscy winiarze dostrzegli swoją szansę, którą wykorzystali perfekcyjnie, a kluczem do ich sukcesu stała się nowoczesna technologia, planowanie i marketing. I rzeczywiście Australijczycy, którzy dość późno wzięli się na poważnie za produkcję wina, w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, stali się w tej dziedzinie ekspertami.
W ciepłym stabilnym klimacie, nie mieli nigdy trudności z uzyskaniem dobrych winogron. Słońca było pod dostatkiem, zaś wilgoć zapewniały precyzyjne metody nawadniania. W tej sytuacji australijscy producenci nie zawracali sobie specjalnie głowy pojęciem terroir. Nie istotne było miejsce pochodzenia winogron, za to bardzo ważne było jak zrobić z nich wino odpowiadające standardom, wino przyjazne, wino do zaakceptowania przez miliony konsumentów. To była niewątpliwie dobra szkoła winiarskiej technologii, zwłaszcza że poparta gruntownymi studiami na wydziale enologii uniwersytetu w Adelajdzie skąd wywodzi się większość australijskich winiarzy.
Właśnie w Adelajdzie, przy pomocy Australian Wine Research Institute powstał czołowy na świecie ośrodek kształcenia w zakresie uprawy winorośli i winiarskiej technologii Szybko docenili to producenci ze Starego Świata, zapraszając australijskich specjalistów do pracy w swoich winnicach. Pomysł był prosty. Australijskie wina pełne, aromatyczne, owocowe, ze spora słodyczą, podobały się coraz większej rzeszy klientów, zaś przyczynę tego stanu rzeczy wielu znawców widziało w bardzo wysokim poziomie winiarskiej technologii. Wtedy też angielski kupiec Tony Laithwaite wymyślił termin flying winemakers czyli latający winiarze, określając tak grupę młodych Australijczyków, którzy w roku 1987 najęli się do pracy w jednej z francuskich spółdzielni winiarskich. Było to tym łatwiejsze, że pory winobrania i wytwarzania wina na półkuli południowej i północnej wypadają w różnym czasie. Po zakończeniu pracy w swoich winnicach, Australijczycy mogli wspomagać producentów europejskich. Gruntownie wykształceni, ze swoją obsesją na punkcie higieny i czystości podczas produkcji wina, zrobili rzeczywiście wiele dla podniesienia poziomu winiarskiej technologii w Europie, szczególnie w Hiszpanii i na południu Francji.
Australijskim sukcesom eksportowym towarzyszył też szybki rozwój rynku wewnętrznego. Konsumpcja wina wzrosła w ciągu ostatnich trzydziestu lat trzykrotnie osiągając poziom ponad dwudziestu litrów rocznie na głowę. Powierzchnia winnic wynosi obecnie ponad 150 tysięcy hektarów, zaś roczna produkcja przekracza 10 milionów hektolitrów, co stawia Australię na szóstym miejscu na świecie. Warto też dodać, że choć 90% produkcji znajduje się w rękach kilkunastu koncernów, rośnie znaczenie, zwłaszcza w dziedzinie win najwyższej klasy, małych, niezależnych producentów, coraz częściej docenianych i nagradzanych, za ponad przeciętną jakość i indywidualność swoich win.
Australijskie prawo winiarskie należy do najbardziej liberalnych na świecie. Przepisy Geographical Indication wymagają jedynie aby 85% winogron użytych do produkcji wina pochodziło z podanej na etykiecie strefy czy regionu. Nie ogranicza się w żaden sposób szczepów winorośli i technik winifikacji. Daje to producentom wiele swobody i pozwala na poszukiwanie rozwiązań, które w tradycyjnych winnicach Starego Świata, nie miały by żadnych szans na realizację.
Najważniejsze uprawiane w Australii szczepy białe to: chardonnay, sauvignon, riesling, colombard, muscat, gewurztraminer i semillon. Ostatnio do grona tego z powodzeniem dołącza verdelho i pochodzące znad Rodanu odmiany marsanne i roussanne. Warto odnotowac pojawienie się krzyżówek australijskich goyura (muscat x sultana) oraz tulillah (macabeo x sultana)
Wśród odmian czerwonych wymienić trzeba przede wszystkim syrah, nazywany tutaj shiraz, chyba najlepszą poza dolina Rodanu realizację tego szczepu oraz cabernet sauvignon, merlot, grenache, pinot noir i mourvedre, zwane w Australii mataro. Udaja się tzkże coraz częściej uprawy szczepów włoskich takich jak barbera, sangiovese i nebbiolo oraz kalifornijskiego zinfandela.
Obecnie winorośl uprawia się w całej niemal Australii. Najważniejsze obszary to:
Australia Południowa z regionami: Barossa, Eden, Clare, Adelaide, Coonawarra, Padthaway, McLaren, Langhorne i Riverland
Nowa Południowa Walia - Hunter, Mudgee, Cowra, Riverina, Orange i Hasting
Wiktoria i Tasmania - Bendigo, Geelong, Goulburn, Grampians, Mornington, Murray Darling, Pyrenees, Yarra i Rutherglen
Australia Zachodnia - Margaret River, Swan District, Great Southern, Geographe, Pemberton, Manjimup
